Cá chạch đồng (chạch bùn) thuộc họ cá chạch (Cobitida); là loài thủy sản nước ngọt; ngoài tiêu thụ trong nước còn được xuất khẩu.

Đặc điểm sinh học

Cá chạch thân tròn, dẹt bên, nhất là gần đuôi; khi trưởng thành dài khoảng 15cm. Đầu nhỏ, hơi tròn, mắt bé, miệng thấp có râu. Da mỏng, dưới da có nhiều tuyến tiết chất nhờn nên rất trơn nhẵn. Vảy nhỏ, nằm sâu dưới da nên khó thấy, khiến nhiều người tưởng cá chạch là da trơn, không vảy. Vây lưng không có gai cứng; vây ngực và vây bụng ngắn; vây đuôi rộng.

Cá chạch giống

Cá có màu vàng, nâu hoặc xám đen, màu lưng xẫm hơn bụng. Trên thân có nhiều chấm, mỗi chấm do rất nhiều chấm nhỏ hợp thành. Ở gốc vây đuôi, có một chấm to màu đen, trên vây có nhiều sọc đen song song. Cá chạch được dùng thông thường như thức ăn hoặc dùng làm thuốc (thu ngư, du ngư…). Những năm gần đây, do nhu cầu lớn, ở nước ta xuất hiện nghề nuôi cá chạch đồng thương phẩm. Hiện nay, nhiều nơi như Hà Nội, Nam Định, Hải Dương… người dân đang phát triển nghề nuôi cá chạch do vừa tận dụng được những diện tích đất nông nghiệp kém hiệu quả, vừa mang lại lợi ích kinh tế.

Thời gian nuôi ngắn, hiệu quả

Với giống khai thác từ tự nhiên, chỉ mua những con giống được khai thác bằng đơm đó, bẫy hoặc bắt tay, không mua giống đánh bắt bằng điện. Con giống đồng đều, không bị xây xát, mất nhớt, dị tật. Con giống khi mua từ trại giống cần phải cho con giống “thuần” nước với nơi nuôi thương phẩm, tránh hiện tượng con giống bị sốc nước.

Cá chạch giống

Môi trường nuôi cá chạch phải đảm bảo những điều kiện: mực nước không quá 40cm, trong ao phải có mương hố sâu 50 - 60cm để chạch trú ẩn. Khi nuôi trong ruộng, đáy bùn phải sạch, trên ruộng cần bón phân chuồng ủ hoai mục trước khi cấy lúa để tạo thức ăn tự nhiên cho chạch. Đối với nuôi trong ao, cần thả thêm bèo tây để tạo chỗ trú ẩn cho chạch và giữ môi trường nước luôn sạch. Cá chạch có thể ăn nhiều loại thức ăn (động vật, thực vật), cho cá ăn đủ thức ăn (5 - 8% trọng lượng thân), cho thức ăn vào vó để cá ăn và kiểm tra thức ăn dư thừa, tránh bị ô nhiễm.

Nếu nuôi cá chạch đúng kỹ thuật thì sau 4 tháng nuôi có thể tiến hành thu hoạch với kích cỡ 40 - 50 con/kg. Với giá dao động từ 80.000 - 100.000 đồng/kg, thậm chí là 120.000 - 150.000 đồng/kg tùy vào thời vụ.

Cá chạch giống

Ở nước ta, ngoài chạch bùn còn có chạch sông (chạch lấu). Chạch lấu thân lớn hơn chạch bùn, sống lưng có hàng gai. Loài chạch lấu cũng đang được nghiên cứu, hoàn thiện quy trình sản xuất giống và nuôi thương phẩm, tương lai có thể nhân rộng nuôi, giảm áp lực khai thác chạch sông tự nhiên.